Rehabilitacja geriatryczna jest kompleksowym, całościowym postępowaniem medycznym i skierowanym do osób w starszym wieku z ograniczeniami sprawności, obciążonymi czynnikami ryzyka wystąpienia chorób, urazów charakterystycznych dla wieku starszego. Rehabilitacja geriatryczna obejmuje prewencyjne, podtrzymywanie sprawności funkcjonalnej osób w starszym wieku.
U większości osób w starszym wieku obserwuje się stopniowe ograniczenie aktywności fizycznej, a nakładające się na ten proces urazy lub przewlekłe choroby mogą powodować u tych osób zmniejszenie wydolności i sprawności fizycznej. Starość bardzo często wiąże się także z problemami poznawczymi, emocjonalnymi, społecznymi, które stanowią wielkie wyzwania dla osoby starszej i jej rodziny.
Celem rehabilitacji geriatrycznej jest usprawnianie osób w starszym wieku i przekształcenie procesu starzenia, któremu często towarzyszą niesprawność i zależność od innych osób. Dla wielu pacjentów ważnym celem do osiągnięcia będzie możliwość poruszania się, często za pomocą zaopatrzenia ortopedycznego. Do istotnych celów należą również zapobieganie upadkom, przykurczom oraz kontrola i zmniejszenie ryzyka odleżyn.W rehabilitacji osób starszych, u których mamy do czynienia z współwystępowaniem wielu chorób, po dokonaniu oceny funkcjonalnej na początku należy się skupić na wybraniu najważniejszych celów.
Aktywność prozdrowotna osób w starszym wieku powinna głównie dotyczyć czynności funkcjonalnych, w tym czynności życia codziennego, takich jak np. posługiwanie się sprzętem kuchennym, sprzątanie, podnoszenie czegoś z podłogi itp. Bardzo istotne jest postępowanie usprawniające zdolność do zmiany pozycji z siedzącej na stojącą, a także nauka podnoszenia się po ewentualnym upadku. Bardzo ważny element procesu rehabilitacji geriatrycznej stanowi postępowanie fizjoterapeutyczne związane z usprawnianiem chodu. Powinno ono obejmować chodzenie wolnym i szybszym tempem, zmiany kierunku, wchodzenie i schodzenie ze stopnia. Nacisk należy położyć na proste i średnio trudne formy aktywności fizycznej.
W skład kompleksowej terapii obrzęku limfatycznego wchodzić powinien drenaż limfatyczny, kinezyterapia i pielęgnacja skóry. Polega on na noszeniu opatrunków uciskowych, które zwiększają ruchliwość tkanek podskórnych objętych obrzękiem, co daje efekt taki, jak w trakcie manualnego drenażu limfatycznego.
Czym jest obrzęk limfatyczny?
Obrzęk limfatyczny (chłonny) to proces nagromadzenia się wysokobiałkowego płynu (chłonki lub inaczej limfy) w przestrzeni tkankowej (w tkance podskórnej i skórze) i naczyniach chłonnych. Zawiera on komórki odpornościowe, ulegające apoptozie (czyli zaprogramowanej śmierci) czy śródbłonkowe, a także produkty metaboliczne. W efekcie tego długotrwałego procesu dochodzi najczęściej do postępującego włóknienia tkanek i odkładania kolagenu.
Zaburzenie pracy układu limfatycznego, które polega na upośledzeniu odpływu chłonnego, może prowadzić również do kolonizacji tkanek objętych obrzękiem przez mikroorganizmy penetrujące skórę i w efekcie powodować rozwój procesu zapalnego. Niewydolność dynamiczna układu limfatycznego polega na braku możliwości (zbyt małej wydajności) odprowadzenia nadmiernej ilości płynu przez sprawnie działający układ naczyń limfatycznych. Natomiast z niewydolnością mechaniczną mamy do czynienia przy pierwotnym lub wtórnym uszkodzeniu naczyń limfatycznych, a tym samym przy zaburzeniu, upośledzeniu lub całkowitym zamknięciu odpływu chłonki.
Kompresjoterapia w obrzęku limfatycznym
Kompresjoterapia, czyli wykorzystanie kontrolowanego ucisku, ma bezpośredni wpływ głównie na hydrostatyczne ciśnienie śródtkankowe, nie oddziałuje natomiast na ciśnienie onkotyczne (czyli ciśnienie osmotyczne koloidów białkowych). Dlatego po przerwaniu bądź zakończeniu kompresji dojść może szybko do nawrotu obrzęku. Ze względu na to uwarunkowanie, a także na trwały, nieodwracalny i przewlekły charakter zmian w układzie limfatycznym, które wywołują obrzęk limfatyczny, należy mieć świadomość, że prowadzenie terapii będzie konieczne do końca życia.